IPSO PANELİ MODERATÖRÜ
Uygar ve Hoşnutsuz: Domuzcuk Nasıl Kurtulur ?
Tekilden çoğula, bireyden topluma ruhsal varoluşu ele alırken Winnicott’un “yaşadığımız yer” olarak adlandırdığı soyut yere dair anlatımları düşündürücü bir başlangıç noktasıdır. Bu sunumda bu soyut yerin bireyin çoğulla ilişkisinde zamansal bir öğe olabileceğinin üzerinde durulacaktır. Winnicott “güvenin ve güvenilirliğin olduğu yerde ‘potansiyel mekândan’ bahsedebileceğimizi” belirtir. Bu mekân “sonsuz bir ayrılık” alanı haline gelebileceği gibi, güven ilişkisi içinde bebeğin, çocuğun, ergenin, yetişkinin yaratıcı bir biçimde oyunla doldurabileceği alandır. İçinde yaşadığımız yer ve zamanın ötesine uzanan sanatsal yatırımlar, bu potansiyel alanı yaratıcı bir oyun alanına dönüştürebilir; bu sayede içinde yaşadığımız alanı yeniden ve farklı biçimde oluşturur. Bu sunumda ele alınacak ilk örnek William Golding’in kaleme aldığı, “insanlığın ruhsallığının” hem figüranları hem kahraman ve anti kahramanları olan erkek çocukların öyküsü olan “Sineklerin Tanrısı”dır. “Bir bebek sevgi görmeksizin beslenebilir ama sevgisiz ya da kişisel olmayan yönlendirme yeni, özerk bir insan yavrusu üretmeyi başaramaz” der Winnicott. “Kendi başına olma kapasiteleri” sınanan bu grubun akıbetine psikanalitik açıdan bakılırsa “içindeki baş canavarla” yüzleşebilen Simon’un ifadesiyle bu süreç “geldikleri yere dönmek” olacaktır. Diğer ele alınacak örnek olan Carmina Burana (Bayern Şarkıları) için sonradanlık içinde işleyen bir yaratım denebilir. Bu eserde Goliard’ların “başkaldırı” simgesine dönüşen şiirleri, insanlığın bin yıllık serüveninde “potansiyel alanda” canlılıklarını korurlar. Carl Orff’un yaratıcılığıyla buluşmaları sonrası yasakları ve kilitleri aşıp kulaklarımıza ulaşmaktadır. Böylece sürekli işleyen çarklar içinde kurulmaktadır “yaşadığımız zaman içinde yaşadığımız toplum”:
Talih’in çarkı döner durur
ben dibe inerim;
derinlerden bir başkası yükselir;
çok yukarılara
kral en yukarı kurulmuş,
korksun mahvolmaktan!
çünkü savaş arabasının altında
Kraliçe Hekabe.
Meltem TEMİZ Uluslararası Psikanaliz Birliği (IPA) üyesi psikanalist, psikiyatrist, psikoterapist. Psike İstanbul Psikanaliz Derneği bünyesinde geçmiş dönem yönetim kurulu, bilimsel kurul, düzenleme komitesinde görevler almıştır. Psikanaliz Yıllıklarında çevirileri mevcuttur. Psikanaliz Yıllıkları Seminerleri, Psikanalize Giriş Seminerleri, İkinci Adım Vaka çalışmaları yürütücülerindendir. Psike İstanbul’un Uluslararası Psikanaliz Birliği’ne bağlı formasyon programında seminer yürütücüsüdür.